Các nhà sản xuất ô tô thường nói rằng xe hybrid sạc điện là bước đệm vững chắc hướng tới xe thuần điện. Xe PHEV vừa chạy điện êm ái không khí thải, vừa có động cơ đốt trong tiện lợi như xe truyền thống. Do đó, số lượng xe này bán ra ở châu Âu đang tăng lên mạnh mẽ, đặc biệt khi quy định về khí thải ngày càng khắt khe.

Tuy nhiên, xe PHEV không thân thiện môi trường như các hãng xe vẫn quảng cáo, bởi thói quen lái xe của người dùng thường rất khác so với điều kiện thử nghiệm. Mới đây, Cơ quan Môi trường châu Âu (EEA) đã tiến hành nghiên cứu và phát hiện ra sự khác biệt lớn giữa mức tiêu thụ nhiên liệu cũng như lượng CO2 thải ra mà các hãng xe công bố so với thực tế.

Công nghệ chính trong các mẫu xe năng lượng mới: HEV (xe xăng lai điện), BEV (xe thuần điện chạy pin), PHEV (xe hybrid HEV cắm sạc), FCEV (xe nhiên liệu hydro) (Ảnh: TMV).

EEA đã thu thập dữ liệu từ 988.231 phương tiện, bao gồm 916.216 ô tô và 12.301 xe tải, trong số 9.821.479 phương tiện đăng ký thuộc EU, Iceland và Na Uy vào năm 2021. Đây là năm đầu tiên các thiết bị đo lường tiêu thụ nhiên liệu là trang bị bắt buộc.

Nghiên cứu này nhằm xác định sự chênh lệch giữa số liệu tiêu thụ nhiên liệu và phát thải CO2 theo Quy trình kiểm tra đồng bộ cho xe hạng nhẹ toàn cầu (WLTP) so với thực tế, đồng thời đề xuất các cải tiến để làm cho quy trình này phản ánh chính xác hơn thực trạng sử dụng xe.

EEA phát hiện ra các phương tiện chạy động cơ đốt trong có mức tiêu thụ nhiên liệu là 7,44 lít/100km, so với mức trung bình mà WLTP công bố là 6,13 lít/100km. Người lái sẽ tốn nhiên liệu nhiều hơn khoảng 1 đến 1,5 lít/100km so với con số công bố. Khoảng cách giữa lượng khí thải CO2 thực tế (180,3 gram/kilomet) và WLTP công bố (148,8 gram/km) là 21,2%.

Trong khi đó xe PHEV có mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn đến 3,5 lần (252%). Con số thực tế là 5,94 lít/100km và lượng khí thải CO2 là 139,5 gram/km,con số công bố theo WLTP tương ứng là 1,69 lít/100km và 39,5 gram/km. Kết quả này cho thấy các xe PHEV di chuyển bằng điện ít hơn nhiều so với kỳ vọng, và các giả định được dùng trong quy trình WLTP không phù hợp với điều kiện thực tế.

Dù vậy, EEA cũng chỉ ra rằng xe PHEV vẫn tiêu thụ ít nhiên liệu hơn xe thuần sử dụng xăng hoặc dầu khoảng 23%, nếu như chúng được sạc và sử dụng đúng cách.

Một số mẫu xe PHEV hoạt động vượt trội hơn hẳn các xe khác. Ví dụ Kia Sportage và Ceed tiêu thụ trung bình 3,87 lít/100km và thải CO2 88,13 gram/km. Con số trên vượt khá xa so với công bố, lần lượt là 1,48 lít/100km và 33,72 gram/km nhưng nó vẫn rất ấn tượng. Điều này chứng tỏ những chiếc xe này hiệu quả hơn hoặc người sở hữu chúng đã tích cực hơn trong việc sạc xe.

Những chiếc xe PHEV hạng sang và hiệu suất cao có mức chênh lệch tiêu thụ nhiên liệu cao nhất. Điều này phản ánh sự kém hiệu quả khi vận hành của chúng. Những xe này có quãng đường đi được thuần điện ngắn hơn và chủ sở hữu của chúng cũng ít sạc pin hơn. Xe PHEV của Porsche có mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình là 10,79 lít/100km so với con số WLTP công bố là 3,03 lít/100km. Chiếc PHEV của Bentley duy nhất góp mặt trong nghiên cứu tiêu thụ trung bình 12,97 lít/100km, so với WLTP công bố là 3,6 lít/ 100km.

Ferrari chính là cái tên có mức nhiên liệu tiêu hao chênh lệch lớn nhất. Chiếc 296 GTB và SF90 Stradale/Spider sử dụng lên đến 20,06 lít/100km. Con số này vượt xa mức WLTP công bố là 6,88 lít/100km.

Điều này không hẳn là bất ngờ, vì động cơ điện được Ferrari tạo ra để tăng hiệu suất chứ không phải để tiết kiệm. Nhưng ngạc nhiên hơn là 296 GTB và SF90 Stradale còn tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn cả các mẫu xe thuần xăng Maranello cũng của Ferrari. Các mẫu xe Marannello nổi tiếng vì tiêu tốn nhiều nhiên liệu, nhưng cũng chỉ tiêu thụ trung bình 16,28 lít/100km.

EEA cũng chỉ ra rằng những chiếc xe SUV hay xe hạng sang tạo ra lượng khí thải CO2 nhiều hơn 1,5 đến 2,5 lần so với tuyên bố từ nhà sản xuất. Chúng thường tạo ra lượng khí thải nhiều hơn từ 20 đến 40 gram/km so với các phương tiện nhẹ hơn. Điều này cùng với các quan niệm về mức tiêu thụ nhiên liệu của các mẫu xe có kích thước lớn hơn đã khiến chúng giảm doanh số.

Vẫn còn quá sớm để kết luận xu hướng tiêu thụ nhiên liệu và sự chênh lệch phát thải, vì các xe được đăng ký mới chỉ hoạt động trên đường khoảng một năm. Tuy nhiên, sự chênh lệch đối với xe PHEV là rất lớn, nên EU đã bắt đầu thay đổi cách tính toán các số liệu cho chúng. Những thay đổi này sẽ được áp dụng từng bước vào năm 2025 và 2027.

Vậy nên, không phải cứ mua một chiếc PHEV là đồng nghĩa với việc tiết kiệm nhiên liệu và giảm khí thải. Việc này sẽ phụ thuộc vào cả thói quen sạc và sử dụng xe của người chủ. Nếu sử dụng xe không đúng cách, thậm chí chúng có thể tiêu tốn nhiều nhiên liệu và tạo ra khí thải CO2 nhiều hơn các mẫu xe chỉ sử dụng động cơ đốt trong.