Việc chuyển đổi trên theo Quyết định 731 xác định quy mô, diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã Nam Phú, Nam Hưng, Nam Thịnh vừa được tỉnh Thái Bình ký ban hành. Khu vực này còn có tên gọi Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, một trong hai vùng lõi khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng.

Trong đó, diện tích Khu bảo tồn sẽ giảm từ 12.500 ha xuống còn hơn 1.320 ha (giảm 11.050 ha). Phần diện tích này sẽ được xây dựng thành Khu đô thị, du lịch, nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ.

Trước đó, năm 2014, UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt đề án và xác lập khu rừng đặc dụng tại ba xã trên với quy mô 1.430 ha rừng, 11.050 ha đất ngập nước và bãi bồi.

Vòng màu vàng là khu rừng đặc dụng, vòng màu xanh là khu kinh tế. Ảnh: Quy hoạch chuyển đổi khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.

Ông Đinh Vĩnh Thụy, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Bình lý giải, khu vực rừng ngập nước thuộc ba xã của huyện Tiền Hải được UBND tỉnh xác định là khu rừng đặc dụng lấy tên là "Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải".

Với quyết định này, việc quản lý sẽ dựa theo Luật Bảo vệ và phát triển rừng, theo đó thẩm quyền xác lập quy hoạch rừng thuộc UBND tỉnh. Theo quy hoạch, khu kinh tế được phê duyệt sẽ chồng lấn hơn 11.000 ha khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, trong đó có 300 ha diện tích rừng đặc dụng. Tỉnh đã điều chỉnh đưa ra khỏi Quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2012-2020.

Theo ông Thụy, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải thực tế "chỉ là tên gọi" với mong muốn lúc thành lập là bảo tồn hệ sinh thái đất ngập nước điển hình của vùng Đồng bằng sông Hồng, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, khu vực di trú của các loài chim nước, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên ứng phó biến đổi khí hậu.

"Tuy nhiên, những năm qua do nhiều nguyên nhân khách quan như biến đổi khí hậu nên diện tích rừng ngập mặn ở đây không những không phát triển mà còn bị suy giảm xuống còn hơn 980 ha, đa dạng sinh học không còn được như trước. Vì vậy, tỉnh mong muốn thay đổi hướng phát triển để đem lại hiệu quả lớn hơn", ông Thụy nói.

Ông Đinh Vĩnh Thuỵ lý giải về việc chuyển đổi mục đích sử dụng. Ảnh: Gia Chính

Ngoài ra, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thái Bình, cho rằng, với lợi thế có tuyến đường bộ ven biển chạy qua kết nối với cảng nước sâu Lạch Huyện, sân bay Cát Bi (Hải Phòng), đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng nên tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp, kinh tế hướng biển.

"Do đó cần phải nhanh chóng hình thành vùng kinh tế ven biển để phát triển đột phá, sớm đưa Thái Bình trở thành tỉnh phát triển của khu vực Đồng bằng sông Hồng", ông Thụy nói thêm.

Trước thông tin tỉnh Thái Bình chuyển đổi hơn 11.050 ha Khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải làm khu kinh tế, ông Đoàn Hoài Nam, Trưởng phòng Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, Cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho hay: "Việc tỉnh tự ra quyết định khiến chúng tôi hết sức ngỡ ngàng".

Ông Nam khẳng định khu bảo tồn là một trong hai vùng lõi của khu Dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng và được UNESCO công nhận là một trong những vùng lõi quan trọng của khu dự trữ sinh quyển thế giới. Khu bảo tồn cũng liên quan đến các chương trình ứng phó biển đổi khí hậu theo Nghị quyết 102 của Quốc hội và được nhiều tổ chức quốc tế đầu tư.

Trong quá trình xây dựng quy hoạch, năm 2020, tỉnh Thái Bình đã có văn bản xin ý kiến Bộ Nghiệp và Phát triển nông thôn. Ông Nam cho biết Bộ đã trả lời đây là khu bảo thiên nhiên được UNESCO công nhận nên phải có ý kiến đồng thuận của các bộ Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu Tư, Văn hóa, Thể Thao và Du Lịch.

"Từ đó đến nay, Bộ cũng chưa nhận được phản hồi của UBND tỉnh Thái Bình", ông Nam nói và cho rằng không thể đánh đổi và thực hiện như tỉnh Thái Bình đang làm. Tới đây, khi thực hiện quy hoạch lâm nghiệp quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có ý kiến về quy hoạch của tỉnh Thái Bình.

Khu rừng ngập mặn tại xã Nam Thịnh, huyện Tiền Hải. Ảnh: T.H

Tháng 12/2004, hơn 105.000 ha diện tích đất ngập nước ven biển liên tỉnh châu thổ sông Hồng gồm các vùng đất phía nam vùng duyên hải Bắc Bộ, nằm ở cửa sông Đáy, sông Hồng và sông Thái Bình thuộc ba tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Thái Bình được UNESCO công nhận Khu dự trữ sinh quyển đất ngập nước ven biển với hai vùng lõi là Vườn quốc gia Xuân Thuỷ và Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.

Khu bảo tồn nằm ở tả ngạn cửa Ba Lạt thuộc huyện Tiền Hải, ranh giới phía tây giáp đê thuộc các xã Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh; phía nam là sông Hồng; phía đông là dải cồn cát cao Cồn Vành, Cồn Thủ từ cửa Ba Lạt đến cửa Lân, tiếp giáp với biển.

Theo quy định của UNESCO, khu dự trữ sinh quyển cần đáp ứng 7 tiêu chí, trong đó tiêu chí thứ 4 và thứ 5 là có diện tích đủ lớn để thực hiện ba chức năng bảo tồn, phát triển và hỗ trợ. Do vậy, diện tích Khu bảo thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải giảm gần 90% có thể ảnh hưởng tới việc đáp ứng các tiêu chí đã được công nhận.

Theo quy định, 10 năm một lần, các cơ quan liên quan sẽ báo cáo việc đáp ứng tiêu chí, nếu không đủ điều kiện, Hội đồng Điều phối liên chính phủ Chương trình con người và sinh quyển sẽ khuyến nghị chính phủ và đưa vào danh sách đề nghị rút danh hiệu.

Gia Chính