Cánh đồng củ đậu (miền Nam gọi là sắn) gần 180 ha tại xã Thạnh Hải (Thạnh Phú, Bến Tre) đã quá lứa nhổ gần hai tháng nay. Thay vì rộn rã cảnh thương lái đến đặt cọc, nhân công thu hoạch củ đậu chất lên xe như những vụ trước, năm nay ngày mùa trở nên vắng vẻ.

Anh Đoàn Hoàng Giang, 32 tuổi, thương lái địa phương cho biết, thời điểm này năm ngoái mỗi ngày anh thu mua khoảng 60-70 tấn củ đậu chở đến chợ đầu mối tại TP HCM. Tuy nhiên, do năm nay giá củ đậu xuống thấp, người dân chưa chịu bán nên lượng hàng chỉ còn khoảng phân nửa.

Những củ đậu đã quá lứa thu hoạch gần 2 tháng tại ruộng ông Nguyễn Văn Tưng. Ảnh: Hoàng Nam

Ông Nguyễn Văn Tưng, 57 tuổi, có 3.000 m2 đất trồng củ đậu gần 20 năm. Mỗi năm, từ tháng 4 âm lịch nhà vườn xuống giống vụ củ đậu, sau 4 tháng cho thu hoạch sẽ trồng tiếp hai vụ dưa hấu.

Năm ngoái, ông Tưng để đất "nghỉ" không trồng củ đậu, chỉ trồng hai vụ dưa. Tuy nhiên, dưa sau đó rớt giá không có lãi, gia đình ông vì vậy hy vọng hết vào vụ củ đậu kế tiếp. Bình quân, vườn sắn nhà ông đạt năng suất 15-20 tấn, với giá 5.000-8.000 đồng một kg, mỗi vụ củ đậu trừ chi phí ông Tưng lãi 70-100 triệu đồng.

Vụ củ đậu năm nay mưa nhiều, các chỗ trũng trên ruộng bị úng ảnh hưởng năng suất. Ngoài giá phân thuốc tăng cao, vụ này giá hạt giống tăng gấp đôi, từ 300.000 đồng lên hơn 600.000 đồng mỗi lít hạt. Cộng với công cắt bông, đọt, dọn cỏ, nhân công thu hoạch, vụ này ông Tưng tốn chi phí đầu tư khoảng 30 triệu đồng.

Một điểm tập kết củ đậu dọc đường chờ thương lái đến cân tại xã Thạnh Hải. Ảnh: Hoàng Nam

Hai tháng trước, giá sắn từ 4.000-5.000 đồng mỗi kg, tuy nhiên lúc này củ còn nhỏ, sản lượng thấp, ông Tưng không bán mà tập trung chăm sóc vườn nuôi củ. Sau đó đến kỳ thu hoạch, giá sắn chỉ còn 2.000-3.500 đồng một kg tùy chất lượng củ, chỉ bằng 1/3 những năm trước. Với giá này, nhà vườn hòa vốn đến thua lỗ.

Cách đó hơn một km, vườn củ đậu 2.000 m2 của ông Võ Văn Hiền, 54 tuổi, cũng chung hoàn cảnh phải neo củ trên đồng chờ giá. Theo ông Hiền, củ đậu có thể để ngoài đồng đến 3 tháng. Tuy nhiên, lo ngại củ nứt vì nắng nóng, ông đầu tư thêm hệ thống tưới tự động chi phí hơn 5 triệu đồng. Giá củ đậu quá thấp, mỗi đợt thu hoạch ông còn phải thuê hàng chục nhân công, tốn thêm 2-3 triệu đồng.

"Hiện nông dân chỉ có thể cầm cự thêm khoảng gần một tháng nữa, sau đó giá rẻ cỡ nào cũng phải nhổ bán vì đến thời điểm xuống giống vụ dưa", ông Hiền nói.

Vùng trồng củ đậu hơn 250 ha tại xã Thạnh Hải. Video: Hoàng Nam

Xã Thạnh Hải có hơn 275 ha đất trồng hoa màu, trong đó cây chủ lực là củ đậu và dưa hấu. Những năm trước, giá củ đậu thời điểm cao nhất khoảng 10.000 đồng một kg. Tuy nhiên, đầu mối tiêu thụ hiện nay là các thương lái nhỏ lẻ địa phương, nên có năm giá sắn chạm đáy, chỉ 500 đồng một kg, nhiều nhà vườn bỏ củ đậu trên đồng rồi dùng máy cày bỏ vì thu hoạch sẽ lỗ tiền công.

Với vụ sắn năm nay, hiện nông dân ở xã đã thu hoạch khoảng 80 ha, còn 177 ha đang neo ngoài đồng chờ giá, tổng sản lượng khoảng 5.300 tấn. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Bến Tre, ngoài Thạnh Phú, Bình Đại và Ba Tri cũng là các địa phương có diện tích củ đậu lớn, tổng diện tích toàn tỉnh trên 470 ha.

"Về lâu dài, địa phương sẽ bàn phương án kết nối các đầu mối tiêu thụ ổn định để đời sống người trồng củ đậu đỡ bấp bênh", ông Dương Văn Định, Phó chủ tịch UBND xã Thạnh Hải cho biết.

Hoàng Nam