Sáng 15/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long. Đại biểu Trịnh Minh Bình (chuyên trách đoàn Vĩnh Long) nêu vấn đề cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh trong tham mưu xây dựng thể chế. "Đâu là nguyên nhân và giải pháp cho thực trạng này?", ông Bình đặt câu hỏi.

Bộ trưởng Lê Thành Long thừa nhận có tình trạng cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm. Điều này không chỉ Bộ Tư pháp và Chính phủ nhận thấy mà lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Quốc hội cũng đã nhiều lần nói đến, song để lượng hóa lại rất khó. Dẫn lại đánh giá của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng "khâu yếu là tổ chức thi hành pháp luật", ông Long cho rằng đôi khi các vấn đề không được xem xét tổng thể nên nhiều người đổ lỗi sai phạm do pháp luật.

"Báo cáo rà soát của các đơn vị, địa phương cứ nói pháp luật có vướng mắc, nhưng nghiên cứu kỹ thì nhiều vấn đề không phải như vậy", Bộ trưởng Tư pháp nói.

Ông cho biết, một số nơi có xu hướng giải thích văn bản pháp luật theo hướng tiện lợi cho mình. Cách hiểu, áp dụng pháp luật nhiều nơi chưa thống nhất hoặc hành chính hóa. Có bộ ngành lẽ ra chỉ cần ban hành thông tư theo thẩm quyền, nhưng lại xin ý kiến, đề nghị làm theo thủ tục rút gọn. Quá trình này mất nhiều tháng nên "thà làm như quy trình thông thường còn nhanh hơn".

Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long trả lời chất vấn Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 15/8. Ảnh: Media Quốc hội

Bộ Nội vụ đang xây dựng văn bản bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Thành Long cho rằng còn một loạt vấn đề cần giải quyết liên quan đến tình trạng cán bộ sợ sai, né tránh trách nhiệm, không dám làm bởi văn bản nêu trên chỉ là Nghị định của Chính phủ, trong khi có nhiều vấn đề liên quan đến luật.

Tình trạng cán bộ không không dám làm xảy ra ở nhiều cơ quan từ trung ương đến địa phương. Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nói "ai không làm, đứng sang một bên". Hồi tháng 4, ông yêu cầu thay thế hoặc điều chuyển công việc những cán bộ, công chức năng lực yếu, không dám làm, thiếu trách nhiệm.

Tháng 7, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương thay thế hoặc điều chuyển công việc khác với cán bộ, công chức năng lực yếu, không dám làm, né tránh, thiếu trách nhiệm.

Tại Quốc hội cuối tháng 5, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh Trần Quốc Tuấn đề xuất chia cán bộ sợ sai thành hai nhóm là những người không muốn làm vì lợi ích riêng và những người sợ vi phạm pháp luật. Với nhóm một, ông Tuấn cho rằng trong thời điểm dầu sôi lửa bỏng như hiện nay, cần ưu tiên thay thế những người này bằng cán bộ tốt, có đủ tâm huyết và trách nhiệm, như trong bóng đá, huấn luyện viên trưởng sẵn sàng thay người vì màu cờ sắc áo, khi quan sát thấy cầu thủ thi đấu kém hiệu quả.

Theo ông Tuấn, nhóm hai chiếm số đông và là nguyên nhân chính tạo ra những hạn chế, tắc nghẽn công việc trong toàn hệ thống. Nguyên nhân là văn bản pháp luật hiện hành, nhất là các văn bản dưới luật còn thiếu đồng nhất, khó thực hiện, cùng nội dung quy định nhưng lại có hai cách hiểu. Giải pháp là các cơ quan xử lý trách nhiệm người ban hành văn bản sai.

Viết Tuân