Trong phần tham luận của mình tại hội thảo "Thúc đẩy chuyển đổi sử dụng phương tiện giao thông điện" do Báo Giao thông tổ chức đầu tháng 11, ông Wilmar Martinez, chuyên gia UNDP đến từ Đại học KU Leuven (Bỉ), đề cập tới vấn đề mở rộng quy mô giao thông điện ở Việt Nam.

Sau khi tiến hành khảo sát tại Thái Lan, Hàn Quốc và Đức, ông đã đúc rút các bài học kinh nghiệm và khuyến nghị cho Việt Nam.

Ông Wilmar Martinez cho biết tại Thái Lan hiện có khoảng 1.600 trạm sạc (khoảng 4.500 cổng), Hàn Quốc đã có khoảng 200.000 cổng sạc, và ở Đức có khoảng 90.000 trạm sạc. Các nước này đều chọn chuẩn sạc châu Âu (CSS), riêng Đức và Thái Lan chọn thêm chuẩn Chademo của Nhật Bản.

Việt Nam hiện chưa có chuẩn sạc cho xe điện (Ảnh minh họa: VinFast).

Về mô hình kinh doanh, tại Đức công ty tư nhân vận hành theo mô hình riêng, công ty nhà nước tuân thủ theo giá điện. Chính phủ Hàn Quốc có chính sách hỗ trợ lớn nhất cho trạm sạc. Trong khi đó, Thái Lan bước đầu áp dụng mô hình tương tự Tesla, tức là cung cấp sạc miễn phí cho người dùng ô tô điện.

Theo ông Martinez, những điểm mấu chốt của các nước nói trên gồm: triển khai cơ sở hạ tầng sạc, xây dựng tiêu chuẩn hóa, bố trí địa điểm sạc, nguồn và tốc độ sạc, quy định về sạc công cộng và sạc ở nhà riêng tư, chính sách tài chính và thuế để khuyến khích hạ tầng này.

Hiện nay trên thế giới hiện có 6 loại cổng sạc khác nhau, phù hợp với tiêu chuẩn của từng thị trường và từng hãng xe.

Cổng sạc Type 1 J1772 được dùng phổ biến cho các trạm sạc thường AC tại Nhật và Bắc Mỹ.

Cổng sạc Type 2 Mennekes được sử dụng phổ biến ở châu Âu và châu Á (trừ Nhật Bản và Trung Quốc).

Cổng sạc kết hợp CCS hỗ trợ cả sạc thường AC và sạc nhanh DC, phổ biến ở hầu hết các thị trường (trừ Nhật Bản và Trung Quốc). Đây cũng là loại mà hãng xe VinFast của Việt Nam đang sử dụng.

Cổng sạc Chademo chỉ phổ biến ở Nhật Bản.

Cổng sạc GB/T hỗ trợ cả sạc thường AC và sạc nhanh DC, chỉ được dùng ở Trung Quốc.

Cuối cùng, cổng sạc nhanh Supercharger của Tesla là chuẩn sạc được Tesla xây dựng riêng cho xe của hãng trên toàn thế giới. Tuy nhiên mới đây, Tesla đã cam kết chia sẻ hệ thống sạc với các nhà sản xuất khác, sử dụng bộ chuyển đổi.

Ông Martinez cho rằng, qua khảo sát các nước nói trên đều đã ban hành quy chuẩn về số lượng bộ sạc trên mỗi 100km đường, số lượng bộ sạc nhanh, quy định kiểu đầu nối sạc. Đặc biệt các chính phủ nước này đều công bố ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cụ thể.

Về khuyến nghị cho Việt Nam, chuyên gia Wilmar Martinez nêu 5 điểm trọng tâm.

Trước hết, Việt Nam sớm chọn cho mình một chuẩn sạc, ông gợi ý chuẩn sạc CCS của châu Âu) và GB/T của Trung Quốc.

Thứ hai, theo vị chuyên gia UNDP này, Chính phủ Việt Nam cần hỗ trợ mạnh mẽ các công ty sản xuất xe điện, đơn vị cung ứng trạm sạc và người dân.

Thứ ba là ưu tiên hạ tầng sạc trên những tuyến đường có mật độ giao thông cao.

Thứ tư là không khuyến khích xe động cơ đốt trong bằng cách tăng thuế diesel và xăng.

Cuối cùng là đầu tư hạ tầng lưới điện để đáp ứng yêu cầu mở mang trạm sạc.