Sáng 29/8, ông Nguyễn Văn Sự, Chủ tịch xã Tam Lãnh, cho biết một tuần qua tổ liên ngành của xã đã tiến hành nhiều đợt truy quét những người đào vàng trái phép tại các khu vực Núi Kẽm, Đồi Sim, Thác Trắng, Đập Thải, Bãi Thầu Đâu, Hố Ba Liên...

Lực lượng chức năng tiêu hủy 9 hồ chứa hóa chất, 6 máy nổ, 1 máy bơm hơi, 2 máy phát điện, 1.000 m2 bạt, 2.000m dây nước. "Công an xã tiếp tục triển khai các chốt kiểm soát, yêu cầu người dân nhanh chóng rời khỏi khu vực để đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu", ông Sự nói.

Công an xã Tam Lãnh phá bỏ lán trại của những người làm vàng trái phép ngày 23/8. Ảnh: Đắc Thành

Theo Chủ tịch xã Tam Lãnh, từ đầu năm đến nay, chính quyền xã đã tổ chức 31 đợt truy quét, xử lý những người khai thác vàng trái phép trên địa bàn. Lực lượng chức năng đã xử phạt hành chính hai người với tổng số tiền 120 triệu đồng; tiêu hủy 75 hồ ngâm ủ hóa chất, 1.950 m dây diện, 6.400 m2 bạt, 42 máy nổ, 50 lán trại, hai máy bơm nước, 230 lít dầu diezen, 150 bao vôi, 8 cối xay, 4 máy phát điện; đưa ra khỏi khu vực mỏ hơn 300 lượt người.

Ông lý giải, dù truy quét nhiều lần, tình trạng khai thác vàng vẫn diễn ra vì địa bàn xã rộng, lực lượng làm nhiệm vụ kiểm tra, truy quét, xử lý quá mỏng. Xã Tam Lãnh đã đề nghị UBND huyện tăng cường lực lượng truy quét để đóng cửa mỏ đúng kế hoạch.

Phó chủ tịch tỉnh Quảng Nam Nguyễn Hồng Quang sau đó chỉ đạo huyện Phú Ninh và Công an tỉnh tiếp tục kiểm tra, truy quét, không để tái diễn tình trạng khai thác vàng trái phép. "Trường hợp đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định để răn đe", ông Quang yêu cầu.

Một máy nổ phục vụ khai thác vàng trái phép được lực lượng chức năng đập phá ngày 23/8. Ảnh: Đắc Thành

Mỏ vàng Bồng Miêu, xã Tam Lãnh được khai thác từ thời Pháp thuộc, là một trong những mỏ vàng có trữ lượng lớn nhất cả nước. Năm 2005, Công ty TNHH Bồng Miêu được cấp phép khai thác, giấy phép hết hạn năm 2016. Năm 2018, tòa án ban hành quyết định mở thủ tục phá sản đối với công ty.

Theo Luật Khoáng sản, mỏ hết thời hạn khai thác phải đóng cửa nhưng công ty này phá sản nên không thể triển khai. Mỏ vàng lại không được quản lý chặt chẽ nên người dân từ nhiều nơi kéo về khai thác. Thực trạng này khiến địa phương mất tài nguyên nhưng không thể thu thuế; đất đai bị đào bới; hóa chất, bùn thải ra môi trường không được xử lý; tiềm ẩn nguy cơ sập hầm, sạt lở núi, mất an ninh trật tự.

Tháng 3/2022, sau khi Quảng Nam nhiều lần kiến nghị, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phê duyệt đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu trên diện tích 368 ha với kinh phí 19,5 tỷ đồng, giao địa phương thực hiện. Kinh phí từ nguồn ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trước đó của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu và bổ sung từ ngân sách tỉnh.

Ngày 27/7/2023, dự án đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu do Ban quản lý Dự án Đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư được triển khai. Nhà thầu sẽ xây tường chắn cửa lò chính, nổ mìn đánh sập cửa lò khai thác trái phép, tháo dỡ công trình trên bề mặt, san lấp mặt bằng, thu gom xử lý chất thải, trồng cây và giám sát môi trường sau khi đóng cửa mỏ. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành cuối năm 2024.

Đắc Thành