Gatlin quỳ gối thể hiện sự kính phục dù vừa đánh bại Bolt ở giải VĐTG 2017 tại London, giải đấu lớn cuối cùng trước khi "Tia chớp Jamaica" giải nghệ. Ảnh: AP

Năm 2023, người đạt thành tích 100m tốt nhất năm là Zharnel Hughes - VĐV Anh phá kỷ lục quốc gia của nhà vô địch Olympic Linford Christie - với thành tích 9 giây 83 để vô địch New York Grand Prix hồi tháng Sáu.

Ngoại trừ năm 2020 vắng bóng các giải đấu vì Covid-19, đây là thành tích năm tệ nhất của các runner nam kể từ năm 2004. Khi đó, Justin Gatlin của Mỹ giữ thành tích tốt nhất năm với 9 giây 85 để giành HC vàng tại Olympic Athens.

Năm nay, có 19 VĐV đạt thành tích dưới 10 giây - từ 9 giây 83 đến 9 giây 93, và 12 người trong số họ sẽ tranh tài tại giải điền kinh VĐTG từ hôm nay 19/8 đến 27/8 ở Budapest. Từ khi Bolt giải nghệ sau giải tại London 2017, ngôi vô địch thế giới chạy 100m liên tục đổi chủ qua từng kỳ giải.

Tại kỳ giải London 2017 đó, Justin Gatlin hạ bệ Bolt khi giành HC vàng với 9 giây 92, còn huyền thoại Jamaica chỉ về thứ ba với 0,03 giây chậm hơn. Dù chiến thắng, chân chạy Mỹ khi đó vẫn quỳ gối và tri ân Bolt, một trong những VĐV điền kinh vĩ đạt bậc nhất lịch sử.

Gatlin thắng Usain Bolt ở chung kết 100m giải VĐTG London 2017.

Vị thế chân chạy 100m nhanh nhất tiếp tục thay đổi tại kỳ giải Doha 2019, khi Christian Coleman về nhất với thời gian 9 giây 76. Đây đồng thời là đạt thành tích tốt nhất năm và nhanh hơn 13% giây so với thông số của Gatlin lúc anh này vô địch kỳ trước.

Triều đại của Coleman nhanh chóng kết thúc khi anh ba lần không cung cấp thông tin cư trú cho Cơ quan phòng chống doping thế giới (WADA). Thông tin cư trú (Whereabouts) là phương pháp phòng chống doping của Cơ quan phòng chống doping thế giới (WADA), áp dụng cho những VĐV đỉnh cao. Ở mọi ngày trong năm, VĐV phải báo cáo địa điểm họ ở trong một tiếng (từ 6h đến 23h), để WADA kiểm tra doping đột xuất nếu cần.

Vì thế, Coleman bị cấm thi đấu tại Tokyo 2021 - nơi Lamont Marcell Jacobs trở thành nhà vua mới của nội dung 100m Olympic, sau Usain Bolt - người thống trị nội dung này ở ba kỳ Thế vận hội trước đó (2008, 2012 và 2016). Chân chạy Italy gốc Mỹ về nhất phần thi chung kết với thành tích 9 giây 80 và trở thành chân chạy châu Âu đầu tiên giành HC vàng 100m nam, kể từ chiến thắng của Linford Christie ở Barcelona 1992.

Nhưng sau đó, Jacobs lại chấn thương và rút khỏi bán kết nội dung 100m tại giải điền kinh thế giới 2022 tại Eugene, Mỹ. Tại đây, Fred Kerley dẫn đầu nhóm ba chân chạy Mỹ đoạt cả ba huy chương, với thành tích 9 giây 86. Hai đồng hương của Kerley, Marvin Bracy-Williams và nhà vô địch Mỹ năm 2021 Trayvon Bromell, đều đạt thời gian 9 giây 88, lần lượt giành HC bạc và đồng. Khác biệt giữa vị trí thứ hai và thứ ba chỉ là 0,002 giây.

Kerley về nhất 100m tại giải VĐTG 2022 tại Eugene, Mỹ. Ảnh: AP

Vì thế, người hâm mộ chờ đợi xem liệu nội dung 100m tại Budapest 2023 sẽ có nhà vô địch mới hay Kerley sẽ bảo vệ thành công ngai vàng - điều chưa từng xảy ra kể từ khi Bolt giã từ sự nghiệp. Tại Budapest 2023, vòng loại 100m nam diễn ra ngày 19/8, bán kết chiều 20/8 và chung kết diễn ra tối cùng ngày.

Với 11 HC vàng tại các giải thế giới và 8 HC vàng Olympic, Bolt là một trong những biểu tượng của thể thao, không riêng điền kinh hay chạy ngắn. Ở cự ly 100m nam, dù giải nghệ từ năm 2017, Bolt vẫn đang nắm giữ cả kỷ lục thế giới lẫn kỷ lục Olympic. Huyền thoại người Jamaica lập kỷ lục thế giới vào tháng 8/2009 tại Berlin với thành tích 9 giây 58, và lập kỷ lục Olympic tại London 2012 với thành tích 9 giây 63. Ngoài ra, anh hiện còn giữ hai kỷ lục thế giới ở nội dung 200m (19 giây 19) và 4x100m tiếp sức (36 giây 84).

Hồng Duy