Hình ảnh được ghi trên đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đoạn qua khu đô thị Ocean Park, hôm 4/9 cho thấy khi muốn tăng tốc để vượt, các xe thường phải di chuyển sang làn đường bên phải (Video minh họa: Otofun).

Không ít tài xế cho rằng chỉ cần tuân thủ quy định chung về tốc độ tối đa và tối thiểu cho từng đoạn hoặc toàn tuyến đường cao tốc; ví dụ, có thể duy trì tốc độ 60km/h ở làn đường có giới hạn tốc độ tối đa là 120km/h.

Việc này dẫn đến bất cập là nhiều ô tô chạy chậm nhưng dàn hàng trên đường cao tốc, gây cản trở giao thông, khiến các phương tiện phía sau muốn vượt lên gặp nhiều khó khăn, một phần dẫn tới tình trạng tạt đầu, vượt ẩu tốc độ cao rất nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao.

Thực tế đó khiến đơn vị quản lý một số tuyến đường cao tốc đã quy định giới hạn tốc độ trên đường cao tốc theo làn xe chạy, như đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang, Hà Nội - Hải Phòng, Đại lộ Thăng Long...

Đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang có quy định giới hạn tốc độ theo làn xe chạy (Ảnh: Ngọc Tân).

Tuy nhiên, việc này mới chỉ phần nào giải quyết được tình trạng phóng nhanh vượt ẩu để vượt ở làn đường bên phải, chứ chưa buộc các phương tiện có tốc độ chậm không chạy ở làn ngoài cùng bên trái.

Trong khi đó, luật giao thông của nhiều nước, trong đó có Mỹ, quy định bắt buộc các xe chạy chậm, xe tải, xe container,... chạy ở làn bên phải để tránh cản trở giao thông trên đường cao tốc.

Thực tế là theo quy định hiện hành của Việt Nam, tài xế điều khiển ô tô di chuyển chậm ở làn ngoài cùng bên trái sẽ bị phạt trong hai trường hợp: không nhường đường cho xe phía sau xin vượt, và chạy tốc độ thấp hơn phương tiện đi cùng chiều mà không đi về bên phải phần đường xe chạy (trừ trường hợp các xe khác đi cùng chiều chạy quá tốc độ quy định).

Cụ thể, Điều 5 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP) quy định mức phạt tiền 2-3 triệu đồng và tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng đối với hành vi điều khiển ô tô không nhường đường cho xe xin vượt khi có đủ điều kiện an toàn.

Trong khi đó, với hành vi điều khiển ô tô chạy tốc độ thấp hơn phương tiện đi cùng chiều mà không đi về bên phải phần đường xe chạy chỉ bị phạt tiền 400.000-600.000 đồng. Mức phạt này được cho quá thấp, không đủ để làm thay đổi thói quen tham gia giao thông của nhiều người.