Trước Bệnh viện Từ Dũ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1, tủ điện, bờ tường dọc bên chằng chịt các vết vẽ bậy cùng hàng loạt mẩu rao vặt với nội dung "cho vay trả góp". Do là nơi đông đúc, có nhiều người từ quê lên khám bệnh khó khăn nên là chỗ để rao vặt cho vay, tín dụng đen nhắm tới.

Bảo vệ tại đây cho biết phía bệnh viện cùng chính quyền địa phương liên tục kiểm tra, gỡ các mẩu quảng cáo trái quy định nhưng vừa xóa hôm trước, hôm sau lại tái diễn. "Họ đi xe máy, mang theo cả xấp giấy quảng cáo rồi bôi keo dán, sau đó rời đi ngay nên rất khó ngăn chặn", một bảo vệ tại đây nói.

Trụ điện trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh, chằng chịt các mẩu rao vặt, xen kẽ là các vết cạo bóc nham nhở, sáng 23/9. Ảnh: Giang Anh

Tình trạng dán quảng cáo rao vặt lên các công trình rộ lên ở TP HCM nhiều năm qua. Từ hẻm nhỏ cho đến đường lớn đâu đâu người dân cũng bắt gặp các mẩu quảng cáo, rao vặt trên tủ điện, bờ tường, trụ đèn, cột tín hiệu giao thông... Các lớp giấy quảng cáo dán chồng lên nhau, xen kẽ là các vết cạo bóc, tẩy xóa nham nhở. Không ít cây xanh cũng bị đóng đinh để gắn các mẫu rao vặt cho vay tiền, lắp wifi, thiết bị điện, hút hầm cầu, bán đất...

Ông Nguyễn Ngọc Đức, Chủ tịch UBND phường 4 (quận 3) nói tình trạng dán quảng cáo, rao vặt gây bức xúc, song khó giải quyết triệt để dù địa phương liên tục bố trí người kiểm tra, xử phạt vi phạm kết hợp các biện pháp tuyên truyền. Thứ bảy hàng tuần, công an phường, dân quân tự vệ và tổ dân phố đều kiểm tra, cạo bóc các quảng cáo rao vặt nội dung trái quy định nhưng không ngăn chặn hết.

Không chỉ ở khu trung tâm, nhiều quận, huyện khác tại TP HCM cũng "đau đầu" trước tình trạng này. Đại diện UBND quận Bình Thạnh cho biết gần đây phát hiện nhiều trường hợp vi phạm nhưng quá trình xử lý gặp khó, liên quan hình thức xử phạt bổ sung hoặc khắc phục hậu quả về quảng cáo. Chưa kể, việc cưỡng chế người vi phạm thi hành các biện pháp khắc phục hậu quả cần phối hợp giữa nhiều lực lượng, kinh phí thực hiện cao, dẫn đến việc xử lý càng khó.

Trong 6 tháng đầu năm, quận Bình Thạnh đã triển khai 48 đợt ra quân xóa hàng chục nghìn mẩu quảng cáo, rao vặt, cùng tháo dỡ băng băng rôn, banner, áp phích trái phép. Tuy nhiên, việc phạt được người vi phạm dán quảng cáo rất ít, chỉ 4 trường hợp với số tiền 6 triệu đồng. Mức xử phạt 1-2 triệu đồng với cá nhân và gấp đôi với tổ chức vi phạm như Nghị định 38 được xem quá nhẹ, khó răn đe.

Ông Võ Trọng Nam, Phó giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao TP HCM, cho biết tình trạng dán rao vặt trên công trình công cộng là vấn nạn của thành phố nhưng không thể xử lý triệt để do bên vi phạm luôn tìm cách đối phó. Để tránh lực lượng tuần tra xử lý hay camera giám sát, những người này hay làm lúc rạng sáng. Một số trường hợp còn bố trí người ngồi trên xe nổ máy sẵn, thao tác rất nhanh rồi bỏ đi.

Mẩu giấy rao vặt dán chồng lên lớp cỏ nhựa trên đường Nguyễn Kim, quận 5. Ảnh: Đình Văn

Các tấm giấy dán thường là loại chịu được nắng mưa, keo dính rất chắc vào tường, cột bêtông. Còn khi dùng sơn thì họ có khuôn chữ, số sẵn chỉ cần đè lên mặt phẳng xịt mất vài giây. "Thậm chí để chống lại việc bị tháo gỡ, người dán quảng cáo còn gắn móc sắt, dao lam gây nguy hiểm cho người dọn dẹp", ông Nam nói.

Theo ông Nam, trước đây một số quận từng dùng sơn chống dính hoặc gắn bảng có mái che cho phép dán quảng cáo, rao vặt để chống lại việc này nhưng không hiệu quả. Như ở quận 5, địa phương quấn cỏ nhựa xù xì lên trụ điện nhưng vẫn bị dán chồng hoặc gỡ bỏ một phần để lắp rao vặt vào. Ngoài ra, lực lượng các địa phương còn mỏng, thời gian tuần tra xử lý cố định nên việc xử lý ít hiệu quả.

Ngoài việc người dán luôn thay đổi phương cách để đối phó, xử lý dựa trên số điện thoại đăng ở mẩu rao vặt cũng không khả thi. Theo luật sư Nguyễn Ngọc Quảng, Đoàn luật sư TP HCM, hiện chưa có quy định về khóa tài khoản số điện thoại ở rao vặt, sơn xịt quảng cáo trái phép. Trong khi hầu như các đơn vị, cá nhân đứng sau cũng dùng số không chính chủ, sim rác. Do vậy để xử phạt, chính quyền phải bắt quả tang người dán hoặc có hình ảnh chứng minh hành vi.

Để hạn chế việc này, luật sư Quảng đề xuất địa phương nên chủ động giám sát, xử lý tình trạng rao vặt, vẽ bẩn thay vì các biện pháp phòng ngừa. Chính quyền có thể vận động người dân sống ở những nơi hay có tình trạng này theo dõi, dùng điện thoại ghi lại vi phạm, biển số xe sau đó gửi về cho cơ quan chức năng xử lý. Do biển số xe đã được định danh, việc tìm ra người vi phạm sẽ dễ dàng hơn.

Còn Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM Võ Trọng Nam cho rằng nên có biện pháp mạnh và truy tận gốc những tổ chức cung cấp dịch vụ cho thuê người đi dán quảng cáo, sơn xịt rao vặt. Cơ quan chức năng bổ sung hình thức phạt lao động công ích kèm với xử lý hành chính để tăng tính răn đe.

Công an quận 10 buộc người vi phạm gỡ quảng cáo rao vặt trên ống nước, hồi tháng 7. Ảnh: Minh Vân

Hồi tháng 5, Công an TP HCM từng ra quân bóc, xóa các quảng cáo sai quy định tại công trình công cộng, lên danh sách 367 số điện thoại liên quan vay tài chính với gần 50 cá nhân nghi vấn hoạt động cho vay tín dụng đen để xác minh.

Cảnh sát cũng khởi tố 6 vụ, 32 bị can liên quan hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản, cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự. Lực lượng chức năng bắt nhiều người dán rao vặt, xịt sơn bôi bẩn phải cạo, xóa tại nơi vi phạm và vận động các cơ sở photocopy, in ấn không làm các mẫu rao vặt.

Gia Minh - Đình Văn