Ngày 4/11, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam, chủ đầu tư dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi tháp bắc, tháp giữa thuộc khu di tích tháp Chăm Khương Mỹ, xã Tam Xuân 1, huyện Núi Thành, cho biết đã nhận được báo cáo từ Viện Khoa học công nghệ xây dựng - đơn vị thi công.

Tường tháp Khương Mỹ xuất hiện muối, rêu sau trùng tu hồi tháng 5/2023. Ảnh: Đắc Thành

Lý giải nguyên nhân muối phủ trên bề mặt gạch tháp, Viện Khoa học công nghệ xây dựng cho hay tháp Khương Mỹ cách biển khoảng 7 km theo đường chim bay, trải qua hơn 1.000 năm muối tích tụ trong thân tháp. Trước khi trùng tu, bề mặt tháp đã có muối.

Kết quả khảo sát cho thấy tháp đang trữ lượng muối Na2SO4 và NaCl rất lớn. Hai loại muối này cộng với tác động của nhiệt độ, độ ẩm và môi trường không khí biển đã ăn mòn gạch, gây mủn và tích tụ muối.

Khi mưa xuống, nước mưa mang theo muối từ bề mặt mủn phía trên chảy xuống khối tháp xây mới phía dưới. Do mưa không rửa trôi hết muối trên bề mặt nên khi trời nắng, nước bốc hơi làm các tinh thể muối lộ ra thành từng mảng trắng.

Khu vực tiếp xúc giữa khối xây mới và cũ ngoài việc bị muối bao phủ còn thường xuyên bị tích ẩm, gây ăn mòn liên tục. Đây là lý do khiến gạch phục chế bị mủn với tốc độ rất nhanh.

Nhóm tháp Chăm Khương Mỹ có 3 tháp, trong đó tháp bắc và giữa (phía bên phải) được trùng tu. Ảnh: Đắc Thành

Dựa vào kết quả phân tích, Viện Khoa học công nghệ xây dựng loại trừ khả năng gạch mới gây ra muối và mủn. Hiện tượng muối và mủn là khách quan, gần như không thể khắc phục nếu vẫn sử dụng giải pháp dùng gạch phục chế.

Để khắc phục cho tháp Khương Mỹ, cơ quan này đưa ra giải pháp vệ sinh định kỳ bề mặt khối xây phục chế để loại bỏ muốn bám trên bề mặt, giảm bớt nguy cơ muối tích tụ ăn sâu vào trong khối. Ngoài ra, cần thay thế một số viên gạch phục chế bị mủn ở vùng tiếp giáp với khối xây cũ bằng gạch nung già 1.000 -1.050 độ C.

Đối với các dự án chưa thực hiện, Viện Khoa học công nghệ xây dựng đề xuất tư vấn thiết kế đưa vào quy trình bảo quản chống thấm ẩm và rêu mốc toàn bộ tháp cả trong lẫn ngoài. Quá trình chống rêu mốc nên loại bỏ tạp chất, chất độc hại trên và dưới bề mặt khối xây cổ, sau đó làm khô và xử lý chống thấm ẩm, rêu mốc. Khi thấy muối, vôi trắng xuất hiện nhiều trở lại thì cho bảo quản.

Công nhân của đơn vị thi công vệ sinh muối, rêu tháp Khương Mỹ hồi tháng 5/2023. Video: Đắc Thành

Nhóm tháp Khương Mỹ gồm ba công trình xếp thành hàng ngang theo trục bắc nam, cách quốc lộ 1 khoảng 200 m, cách TP Tam Kỳ 400 m, được công nhận di tích quốc gia năm 1989. Trải qua hơn 1.000 năm, tháp Khương Mỹ bị hư hỏng, có nguy cơ sập đổ.

Tháng 10/2019, dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi tháp bắc, tháp giữa thuộc khu di tích tháp Chăm Khương Mỹ do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư, kinh phí 12,6 tỷ đồng. Viện Khoa học công nghệ xây dựng thi công, cuối năm 2022 hoàn thành.

Sau 6 tháng trùng tu gạch trên nhiều mảng tường của hai tháp bám nhiều muối, cả mặt trong và ngoài. Một số mảng tường bám rêu xanh.

Đắc Thành