Cuối tháng 9, biển Phan Thiết sóng êm, nhiều đàn cá dỗi bơi vào những vũng cát thoai thoải gần bờ kiếm ăn. Vào lúc sáng sớm khi ánh mặt trời le lói qua hàng dừa trước xóm chài, ông Trương Quang Tân, 60 tuổi, ở phường Hàm Tiến, cùng bạn mang lưới đi từ xóm Rạng ngược ra phía Mũi Né đánh bắt cá.

Ông Trường Quang Tân (bên trái) cùng bạn chài cùng mớ cá dỗi vừa đánh được. Ảnh: Việt Quốc

Phóng tầm mắt ra xa, hai ngư dân thấy những móng nước gợn lên phía sau đàn ruốc (tép biển) vừa di chuyển qua. "Dỗi đang vào kìa, ra khoanh lưới nhanh", ông Tân nói rồi cùng bạn chài lao xuống biển.

Họ lội ra vị trí cách bờ 15-20 m và thả tấm lưới dài hơn 100 m thành hình vòng cung. Ít phút sau, hai người nhanh chóng kéo và gom lưới lại, bên trong dính đầy cá dỗi. Ông Tân cùng bạn gỡ từng con ra khỏi lưới, sau đó cho vào giỏ, rồi ra biển vây lưới đánh tiếp.

Trong buổi sáng, thả 5 mẻ lưới nhóm ông Tân bắt được hơn 15 kg cá dỗi. Ở trên bờ một số người dân địa phương và du khách chờ hỏi mua tại chỗ, giá 80.000 đồng một kg. Ông bán một ít, số còn lại mang về bỏ mối cho nhà hàng quen.

Trên bãi Mũi Né trong phạm vi chừng một km, không riêng nhóm ông Tân mà có hơn chục tay lưới đang săn cá dỗi. Mỗi lưới thả ra, các ngư dân thu về 5-20 kg cá dỗi. Đánh xong họ đưa ra bán ở chợ với giá 80.000-100.000 đồng, tùy cá lớn nhỏ.

Ngư dân ra bãi biển Mũi Né (TP Phan Thiết) đánh lưới cá dỗi. Ảnh: Việt Quốc

Tuy vậy không phải ai cũng đánh được nhiều cá. Nhóm anh Nguyễn Tuấn, người dân phường Mũi Né ra muộn nên chỉ đánh được khoảng 3 kg. "Hôm nào bắt được nhiều mình mới bán, còn ít anh em chia nhau làm gỏi ăn", anh Tuấn nói.

Cá dỗi mình thon, miệng nhọn có chóp đỏ, đuôi vàng nhạt. Thân cá vảy thưa, lưng xám, bụng trắng, hai bên thân sọc xanh nước biển kéo dài. Cá trưởng thành to hơn ngón tay cái, dài 25-26 cm. Những lúc biển êm, nhất là trước đợt áp thấp nhiệt đới, cá bơi từng đàn vào gần bờ ăn con ruốc.

Ông Nguyễn Văn Bảy, ở làng chài Mũi Né, cho biết cá dỗi là đặc sản ở xứ biển. Thịt cá thơm, ngon, ăn rất lành, nấu nhiều món như: canh phớt cà chua, kho tiêu, chiên giòn. Tuy nhiên cá dỗi ngon nhất là làm gỏi, được xem là "đệ nhất gỏi cá" ở xứ biển Phan Thiết, ngon hơn cả gỏi cá trích, cá mai.

Cá dỗi tươi rói vừa được ngư dân gỡ ra khỏi lưới. Ảnh: Việt Quốc

Cá dỗi sau khi bỏ đầu, đánh vảy, rửa sạch, lạng từng miếng thịt nhỏ, rồi bóp tái với nước cốt chanh, thêm ớt tươi, đậu phộng (lạc) rang, trộn với hành tây, hành lá và các loại rau thơm như húng, ngò...

"Gỏi cá dỗi ăn cùng bánh tráng nướng hoặc cuốn bánh tráng phơi sương kèm các loại rau sống, chấm nước sốt thì không chê vào đâu được", ông Bảy nói, cho biết là món ngon nhưng không phải lúc nào cũng có sẵn cá làm gỏi. Người sành ăn phải canh lúc cá vào bờ nhiều để đặt hàng mới có thể thưởng thức món ngon này.

Việt Quốc