Mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên rộng 3,48 ha, trữ lượng gần 90.000 m3. Ba phía bắc, nam và tây mỏ giáp sông Ngàn Mọ, phía đông giáp 16.900 m2 đất sản xuất của 86 hộ dân. Tháng 7/2023, tỉnh Hà Tĩnh cấp quyền khai thác cát cho doanh nghiệp làm vật liệu xây dựng phục vụ cao tốc Bắc Nam.

Theo kế hoạch, doanh nghiệp khai thác mỏ trong 10 tháng, từ 1/12 đến 30/9 năm sau, không làm ban đêm. Hết thời gian trên, doanh nghiệp phải ngừng mọi hoạt động, thu dọn máy móc thiết bị để tránh mùa mưa lũ và việc xả lũ của hồ Kẻ Gỗ.

Vị trí quy hoạch mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên. Ảnh: Đức Hùng

Thời gian qua, nhiều người dân thôn Mỹ Yên phản đối việc khai thác mỏ do lo ngại ảnh hưởng đến chân đập hồ Kẻ Gỗ, chân quốc lộ 8C, làm sạt lở đất canh tác nông nghiệp, tạo vực sâu khiến mất nước sinh hoạt...

"Vị trí quy hoạch mỏ cát là bãi bồi từ xưa, được sử dụng canh tác hoa màu. Việc khai thác cát có thể ảnh hưởng đến môi trường, tác động đến địa chất trong chân đê hồ Kẻ Gỗ (xây từ năm 1976), đe dọa sự an toàn của hàng trăm hộ dân sống dưới hạ nguồn", một người dân trú thôn Mỹ Yên nói.

Tại buổi họp báo sáng 24/10, ông Lê Ngọc Hà, Phó chủ tịch huyện Cẩm Xuyên, cho biết tỉnh cấp phép cho doanh nghiệp khai thác mỏ cát tại thôn Mỹ Yên từ năm 2014, nhưng người dân không đồng tình nên đã dừng. Nhằm phục vụ dự án cao tốc Bắc Nam, công trình trọng điểm quốc gia, tỉnh mới cấp phép cho doanh nghiệp khai thác cát.

Theo ông Hà, nhà chức trách đã khảo sát nhiều địa điểm, song nguồn cát tại Cẩm Xuyên ít, gần biển nên cát mặn, chỉ có mỏ Mỹ Yên là cát ngọt, đủ tiêu chuẩn. Nếu chọn vị trí khác thì chưa rõ nguồn gốc và trữ lượng, sợ không kịp tiến độ xây dựng cao tốc Bắc Nam.

Ông Lê Ngọc Hà, Phó chủ tịch huyện Cẩm Xuyên, trả lời tại họp báo, sáng 24/10. Ảnh: Đức Hùng

"Sau khi tỉnh thực hiện quy trình cấp phép mỏ, tổ công tác của huyện và xã ít nhất 5 lần làm việc để tuyên truyền cho người dân hiểu. Đến nay, cơ bản dân đồng thuận, song vẫn có một số trường hợp chưa đồng tình", ông Hà nói. Trong tuần này, Thường trực Huyện ủy sẽ đối thoại với người dân, lúc nào nhận được sự đồng thuận tối đa mới cho phép khai thác cát.

Về lo ngại khai thác mỏ sẽ gây sạt lở đất canh tác, ông Hà cho biết Sở Tài nguyên và Môi trường đã thẩm định, thống nhất các biện pháp để chống sạt, chẳng hạn khai thác theo phương án giật cấp mái taluy, đóng cọc tre sâu 5-6 m, những điểm xung yếu thì dùng rọ đá, cọc bêtông gia cố.

"Mỏ cách tràn xả lũ hồ Kẻ Gỗ 1,5 km về phía hạ du, nằm ngoài hành lang bảo vệ. Sở Giao thông Vận tải xác định mỏ cách xa chân quốc lộ 8C, không ảnh hưởng đến công trình. Khi khai thác cát chỉ mở rộng dòng sông, không tạo thành vực sâu, mức độ đào bằng với hiện trạng đáy sông nên không ảnh hưởng đến mạch nước ngầm sinh hoạt như người dân lo ngại", ông Hà cho hay.

Hình hài một tuyến cao tốc qua Hà Tĩnh. Ảnh: Đức Hùng

Tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông có ba dự án thành phần đi qua Hà Tĩnh gồm: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng và Vũng Áng - Bùng, tổng chiều dài hơn 102 km. Các dự án tại địa bàn cần 1,09 triệu m3 cát và 11,4 triệu m3 đất.

Tại huyện Cẩm Xuyên, đường Hàm Nghi - Vũng Áng đi qua 8 xã, dài 30,5 km. Tổng toàn tuyến này dài 54 km, tổng mức đầu tư 9.734 tỷ đồng, khởi công ngày 1/1, dự kiến cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác năm 2026. Dự án sẽ chia thành hai giai đoạn, giai đoạn một xây dựng 4 làn xe, vận tốc khai thác 80 km/h; giai đoạn hai mở rộng thành 6 làn xe, tốc độ 120 km/h.

Liên danh doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường, Công ty cổ phần 471 - Công ty TNHH Xây dựng Tự lập đảm nhận thi công.

Đức Hùng