Phương án trên được Chủ tịch tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Tấn Tuân đề cập trong công văn xin ý kiến Ban Cán sự Đảng uỷ UBND tỉnh về chủ trương định hướng phát triển đô thị.

Cụ thể, Khánh Hòa vẫn giữ nguyên 9 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm: TP Nha Trang; thành lập hai quận Cam Ranh và Cam Lâm trên cơ sở hiện dân số, diện tích hiện hữu; ba thị xã Ninh Hòa, Diên Khánh, Vạn Ninh; và ba huyện là Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Trường Sa.

TP Cam Ranh từ trên cao. Ảnh: Bùi Kỳ

Phương án này có ưu điểm không làm tăng số đơn vị hành chính cấp huyện, phù hợp định hướng tổ chức đơn vị hành chính lãnh thổ của Bộ Chính Trị, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ.

Tuy nhiên, Cam Ranh và Cam lâm còn hạn chế về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính để thành lập quận. Cụ thể, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp toàn đô thị của Cam Ranh là 55,5%, Cam Lâm đạt 67,7%, trong khi yêu cầu tối thiểu là 90%. Ngoài ra, trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị hai địa phương này cũng khá thấp.

Sở Xây dựng và đơn vị tư vấn đã rà soát, tính toán và cho rằng đây là phương án hợp lý. Do đó, UBND tỉnh trình Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh xem xét, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tình ủy quyết định.

Phương án còn lại, Khánh Hoà sẽ tổ chức thành 10 đơn vị hành chính cấp huyện gồm: tách thành phố Nha Trang thành hai quận là Vĩnh Xương và Nha Trang, lấy sông Cái làm ranh giới; hai thành phố Cam Ranh và Cam Lâm; ba thị xã là Ninh Hoà, Diên Khánh, Vạn Ninh; và ba huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Trường Sa.

Ưu điểm của phương án này là TP Nha Trang đủ điều kiện để chia tách thành lập hai quận, song hạn chế là làm tăng số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc tỉnh, chưa phù hợp định hướng tổ chức hành chính của Bộ chính trị, Uỷ ban thường vụ quốc hội và Chính Phủ.

Ngoài ra, chính quyền phải tổ chức lại hệ thống chính trị TP Nha Trang, các nguồn lực tự nhiên, kinh tế, văn hóa - xã hội, nhân lực không còn tập trung mà phải chia tách; không phát huy được vài trò thành phố tỉnh lỵ vốn có và giá trị thương mại mang tính lịch sử, biểu tượng quốc tế mang tên truyền thống "Thành phố biển Nha Trang".

Khánh Hòa có diện tích 5.137 km2 với 9 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm hai thành phố trực thuộc tỉnh, một thị xã và 6 huyện. Dân số trên 1,2 triệu người. Địa phương đặt mục tiêu đến năm 2030, sẽ là thành phố trực thuộc Trung ương với định hướng phát triển trung tâm dịch vụ, du lịch biển quốc tế.

Trong tương lai, Khánh Hoà được xác định là cực tăng trưởng, trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và cả nước về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo... GRDP bình quân đầu người của địa phương đạt nhóm 15 tỉnh, thành phố cao nhất nước.

Bùi Toàn