Những ngày đầu tháng 10, nhiều đàn chim sà xuống tìm kiếm thức ăn trong những đám lau sậy, cỏ lác tại sông Đầm, trải rộng trên địa bàn hai xã Tam Thăng, Tam Phú và phường An Phú.

Tại khu vực phía đông con sông, chính quyền trồng hàng nghìn cây dừa nước cao gần một mét, xung quanh bèo, súng mọc dày đặc nên có nhiều cá tôm sinh sống, thu hút vịt trời đến kiếm ăn.

Chim hoang dã về sông Đầm trú ngụ bị thợ săn giăng lưới bắt. Video: Đắc Thành

Bất chấp lệnh cấm của chính quyền, nhiều thợ săn vẫn dùng lưới tàng hình để đánh bẫy chim trời. Trong rừng dừa nước, họ cắm cọc tre cao hơn 3 m thành hàng dài rồi treo lưới "tàng hình" dài hơn 200 m, rộng hơn 1 m để bẫy chim bay qua.

Một người dân cho biết khu vực đất ngập nước nên không thể lội bộ, thợ săn chèo ghe vào để giăng lưới bắt chim. Loại lưới bẫy sợi nhỏ nên chim rất khó phát hiện. "Chim dính bẫy nhiều nhất trong đêm tối khi đi kiếm thức ăn. Khi bị mắc vào lưới, chúng càng vũng vẫy thì càng bị siết chặt. Có con bị mắc chân, con mắc cánh, mắc đầu vào lưới", người này nói và chỉ vào một con vịt trời đang dính một chân vào lưới treo lơ lửng lên không trung.

Một con vịt trời bị mắc vào lưới. Ảnh: Đắc Thành

Cũng trên sông Đầm, phía sau trụ sở Ban quản lý các Khu kinh tế và Khu công nghiệp tỉnh Quảng Nam ở phường An Phú, có hàng trăm mét lưới được giăng trên cỏ lác. Mỗi hàng lưới dài 50 m màu trắng, đen, xanh nối nhau tạo thành ma trận bẫy chim. Cứ sáng sớm, thợ săn lại chèo ghe ra bắt chim dính bẫy, hết khu vực này lại chuyển sang bắt ở nơi khác để bán cho nhà hàng, quán nhậu. Người dân phản ánh tình trạng đánh bắt chim trời diễn ra nhiều tháng nay.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Cao Trí, Phó chủ tịch phường An Phú lại cho rằng, việc săn bắt chim trời mới diễn ra và "do một vài người thỉnh thoảng làm". "Thời gian qua, phường phát hiện hai vụ giăng lưới bắt chim, mỗi lần thu một tấm lưới dài vài chục mét. Lưới được thu về nhưng không phát hiện được người vi phạm để xử lý", ông Trí nói.

Trong khi đó, Phó chủ tịch TP Tam Kỳ Nguyễn Minh Nam, cho biết nhiều năm qua thành phố đã yêu cầu cơ quan chức thường xuyên kiểm tra, tuyên tuyền không săn bắt chim trời để bảo vệ hệ sinh thái sông Đầm nhưng tình trạng này vẫn diễn ra. "Sau khi tiếp nhận thông tin, thành phố sẽ chỉ đạo các xã, phường kiểm tra và đề nghị công an tham gia xử lý", ông Nam nói.

Hồi tháng 8, Chủ tịch tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh ra chỉ thị tăng cường biện pháp quản lý, bảo vệ động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh, trong đó thừa nhận có tình trạng buôn bán, săn bắt chim hoang dã, di cư bằng bẫy lưới.

Lưới "tàng hình" được thợ săn giăng trên sông Đầm bắt chim. Ảnh: Đắc Thành

Sông Đầm rộng 200 ha, mực nước sâu trung bình 1,6 m. Lưu vực xung quanh sông rộng khoảng 650 ha, cách trung tâm TP Tam Kỳ 3 km về phía đông bắc. Sông có hệ sinh thái nước ngọt đa dạng, phong phú, đặc trưng của Trung Trung Bộ. Vừa qua, thành phố đã bố trí 8,9 tỷ đồng từ ngân sách để trồng nhiều loại cây bản địa như lộc vừng, tre đồng, sậy, dừa nước trên diện tích 22 ha nhằm phục hồi hệ sinh thái tại đây.

Khảo sát của nhóm nghiên cứu Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam cho thấy sông Đầm có 31 loài chim, trong đó có cò ốc nằm trong sách đỏ Việt Nam. Ngoài ra, còn có có 81 loài động vật có xương sống thuộc 53 họ và 20 bộ.

Sông Đầm có hệ sinh thái ngập nước, phủ kín bèo, cây cỏ, lau sậy, thu hút nhiều loại chim hoang dã đến cư trú. Ảnh: Đắc Thành

Theo quy hoạch TP Tam Kỳ đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, sông Đầm đóng vai trò quan trọng trong xây dựng đô thị sinh thái và phát triển du lịch. Thành phố đề xuất UBND tỉnh Quảng Nam đầu tư 118 tỷ đồng xây dựng hạ tầng để phát triển du lịch sinh thái khu vực sông Đầm, thực hiện trong năm 2024.

Ngoài đầu tư hạ tầng, thành phố cũng đề nghị tỉnh xem xét thống nhất chủ trương lập dự án đầu tư xây dựng Bảo tàng Đa dạng sinh học tỉnh Quảng Nam tại khu vực hồ sông Đầm quy mô 6 ha; thống nhất chủ trương xây dựng hồ sơ trình Chính phủ thành lập khu bảo tồn đất ngập nước và đa dạng sinh học hệ sinh thái sông Đầm.

Đắc Thành