Kipchoge hoàn thành thử thách marathon sub2 tại Vienna, Áo ngày 12/10/2019. Ảnh: AP

Trong khuôn khổ sự kiện INEOS 1:59 tại Vienna, Áo ngày 12/10/2019, Kipchoge hoàn thành marathon trong thời gian 1 giờ 59 phút 40,2 giây, trở thành người đầu tiên phá rào cản 2 giờ dành cho cự ly 42,195km. Một nghiên cứu mới được đăng tải trên tạp chí khoa học thể thao Science News ngày 23/9 cho thấy việc thi đấu tập thể đã giúp runner Kenya chinh phục cột mốc đó như thế nào.

Kipchoge chạy với nhóm pacer luân phiên - những người có nhiệm vụ làm chệch hướng một phần lực cản không khí trong một quá trình được gọi là núp gió (drafting).

Trên đường chạy tại công viên Prater, Vienna hôm đó, nhóm dẫn tốc, gồm 41 người, nhận nhiệm vụ khác nhau. Họ chia thành các nhóm bảy người, gồm năm người chạy trước, hai người chạy sau Kipchoge, theo đội hình được nghiên cứu kỹ, chắn gió và giúp chân chạy Kenya thoải mái nhất để làm nên lịch sử.

Các nhà nghiên cứu báo cáo trong Kỷ yếu hội nghị của Hiệp hội Hoàng gia ngày 16/8 rằng, các cuộc thử nghiệm trong hầm gió với người nộm cho thấy nhóm 41 pacer giúp Kipchoge tiết kiệm được 3 phút 33 giây. Nhờ đó, runner Kenya mới hoàn thành mục tiêu chạy marathon sub2.

Cũng theo nghiên cứu này, một cách sắp xếp các pacer khác thậm chí có thể giúp Kipchoge tiết kiệm thời gian lớn hơn, lên tới 49 giây - tức anh có thể đạt thành tích dưới 1 giờ 59 phút.

Các pacer vào thay người khi hỗ trợ Kipchoge chinh phục marathon sub2.

Các elite thường chạy cùng các pacer được luân phiên vị trí để theo kịp tốc độ. Các nhà khoa học nghiên cứu từ các thí nghiệm trên những người tham gia trực tiếp và từ mô phỏng máy tính rằng việc chạy giữa các pacer này có thể làm giảm lực cản của elite.

Trong nghiên cứu mới, kỹ sư cơ khí Massimo Marro của trường đại học danh tiếng Ecole Centrale de Lyon ở Pháp và các đồng nghiệp đã đo lực kéo mà người nộm cảm nhận được trong một đường hầm gió. Từ đó, nhóm nghiên cứu dễ dàng thử nghiệm các cách sắp xếp pacer khác nhau.

Trong đường hầm gió, nhóm nghiên cứu đã tái tạo đội hình năm 2019 của Kipchoge - gồm năm pacer chạy theo hình chữ "v" ở phía trước và hai pacer ở phía sau. Họ thu về kết quả rằng cách sắp xếp này làm giảm khoảng một nửa lực cản mà Kipchoge cảm thấy, đủ để anh giảm bớt thời gian khoảng ba phút rưỡi.

Đội hình pacer chắn trước theo hình chữ V giúp giảm một nửa lực cản ở vị trí của Kipchoge (vòng tròn nền sẫm). Ảnh: École Centrale de Lyon/LMFA UMR 5509

Các nhà nghiên cứu cũng xác định ba cách sắp xếp pacer có thể giúp Kipchoge tối đa hóa hiệu suất hơn nữa, và tìm ra đội hình tốt nhất. Thay vì chữ "v", nhóm năm pacer phía trước Kipchoge có thể chạy theo đội hình có hình chữ "t", với hai pacer chạy theo hàng dọc ở đầu. Theo sau là hai pacer chạy hai bên và một pacer khác chạy ngay phía trước Kipchoge.

Các nhà nghiên cứu ước tính lực cản mà Kipchoge sẽ cảm thấy khi chạy một mình với tốc độ marathon để tính toán thời gian tiết kiệm dự đoán từ đội hình mới này, và thu về kết quả là 4 phút 22 giây.

Đội hình pacer đi trước theo hình chữ t thậm chí có thể giúp vị trí của Kipchoge cản được lực cản tốt hơn, qua đó tiết kiệm hơn nữa thời gian. Ảnh: École Centrale de Lyon/LMFA UMR 5509

"Bạn có thể cắt ngang không khí bằng hình lăng trụ tam giác hẹp hơn với đội hình này. Điều đó khá sáng tạo", Rodger Kram - nhà sinh lý học tại Đại học Colorado Boulder, người tham gia vào nghiên cứu - cho biết.

Trong khi các cuộc đua chính thức thường chỉ cho phép các VĐV có hai hoặc ba pacer, Kram gợi ý rằng các VĐV cạnh tranh có thể sử dụng chiến thuật núp gió bằng cách thay phiên chạy sau lưng nhau để tăng hiệu suất.

Kipchoge được xem là chân chạy marathon vĩ đại nhất mọi thời. Anh đoạt HC vàng marathon Olympic 2016 , 2020. Runner người Kenya này sở hữu hai thành tích marathon tốt nhất lịch sử, là kỷ lục thế giới 2 giờ 1 phút 9 giây lập tại Berlin Marathon 2022 và 2 giờ 1 phút 39 giây cũng tại Berlin năm 2018. Anh từng 11 lần vô địch các giải major, gồm bốn lần ở London (2015, 2016, 2018, 2019), bốn lần ở Berlin (2015, 2017, 2018, 2022, 2023), một lần ở Chicago (2014) và Tokyo (2021).

Tại Berlin ngày 24/9, chân chạy Kenya tham vọng phá vỡ kỷ lục cá nhân và đạt sub2 trong giải đấu chính thức. Anh không hoàn thành mục tiêu, vẫn có giải đấu thành công khi trở thành người đầu tiên năm lần vô địch Berlin Marathon.

Hồng Duy (theo Science News)