Các hãng ô tô Trung Quốc đang sản xuất ra lượng xe nhiều khoảng gấp đôi nhu cầu của thị trường trong nước nên phải đẩy mạnh xuất khẩu (Ảnh minh họa: Xpeng).

Sản lượng ô tô của Trung Quốc hiện ở mức khoảng 40 triệu xe/năm, trong khi sức mua của thị trường trong nước chỉ đạt khoảng 22 triệu xe/năm. Dù vậy, chính phủ nước này vẫn nâng đỡ, khích lệ ngành công nghiệp ô tô tiếp tục mở rộng.

Vấn đề sản xuất dư thừa của Trung Quốc gây khó cho các nhà sản xuất ô tô lâu đời và các hãng xe theo đuổi các công nghệ mới. Các dây chuyền sản xuất dành cho xe động cơ đốt trong đang cho ra đời những sản phẩm không còn được ưa chuộng trên thị trường.

Trong khi đó, các xe sử dụng năng lượng mới, như xe điện và hybrid sạc điện (PHEV), cũng có áp lực riêng.

Năm ngoái, 123 thương hiệu ô tô nội địa có ít nhất một mẫu xe điện tại Trung Quốc, theo tờ Wall Street Journal. Ngay cả những công ty non trẻ như Zhido, được thành lập vào năm 2019, cũng đã hồi sinh nhờ các nhà đầu tư. Điều đó đã đẩy các nhà sản xuất ô tô điện vào cuộc chiến giảm giá nhằm tranh giành khách hàng.

Cũng không có gì ngạc nhiên khi các nhà sản xuất ô tô tích cực khám phá thị trường mới, dẫn tới việc xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng gấp 5 lần trong thời gian chỉ từ năm 2020 đến 2023.

Trong đó, tăng trưởng chủ yếu đạt được ở Nga, nơi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chiếm ưu thế sau khi xung đột quân sự nổ ra giữa Nga và Ukraine khiến Mỹ và các nước đồng minh áp dụng biện pháp cấm vận thương mại.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng đẩy mạnh xuất khẩu xe điện, khiến các đối thủ phương Tây lo lắng. Tại Mỹ, Nhà Trắng đang cân nhắc tăng cường dùng thuế để bảo vệ ngành ô tô trong nước. Trong khi đó, Ủy ban châu Âu cũng đang điều tra vấn đề trợ giá xe điện của Trung Quốc và có thể áp dụng các biện pháp tương tự Mỹ.

Tất cả dẫn tới câu hỏi: Tại sao Trung Quốc nâng đỡ một ngành công nghiệp vốn đang sản xuất dư thừa? Câu trả lời là chính phủ nước này một mặt muốn đẩy các nhà sản xuất ô tô trong nước ra đấu trường quốc tế, mặt khác cố gắng thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế và duy trì việc làm cho người lao động.

Với sự trợ giúp của chính phủ Trung Quốc, ngay cả những nhà sản xuất ô tô không có lãi vẫn có thể tiếp tục sản xuất thêm xe.

Trong năm 2023, chỉ có 4 nhà sản xuất ô tô điện bán được hơn 400.000 xe - con số vốn được mặc định là mốc hòa vốn cho một nhà sản xuất ô tô ở nước này. 4 công ty đó là BYD, Tesla, Aion, và Wuling.

Đó là lý do một số giới chức Trung Quốc kêu gọi phải tổ chức, sắp xếp lại ngành ô tô.